AZ TAMA’ ÇOK ZARAR GETİRİR

Bu atasözünü hepimiz biliriz, ama tama’nın tuzağına da düşeriz.
Sözlükte “tama‘” (Arapça ayın harfi ile) doymazlık, çok arzu etme, hırs, açgözlülük; tama‘ etmek çok hırs ve arzu ile istemek, açgözlülük göstermek; (şöhret ve şân tama‘ı = hırs-ı câh) anlamına gelir. ‘Tama’ı ham’ ise olmayacak istek demektir. Bu özelliğe sahip olana da tama’kâr denilir. Kelimenin aslı budur. Ancak kelimenin sonundaki ayın harfi düşünce Türkçede h olarak ‘tamah’ kelimesi türemiştir. Yani tamah da diyoruz.
İnsanın rasyonel yani aklıyla hareket etmesi söylense de bu bazen aşırılığa kaçar ve olmayacak şeyler beklenti haline gelebilir. Bu beklenti bazen gerçekten herkes için söz konusu olabilir yani olması mümkün olmayan şeyler gibi. Bazısı imkanlarla ilgili olduğundan kısıtlı olabilir. Gayret ederek çalışmalı, üzerine düşen görevleri yerine getirmelidir. Buraya kadar sorun yok, ama bundan sonra hırsına sahip çıkarak kenine sahip çıkmazsa pekçok sorun burada başlar.
En bariz tamahkârlar, kumarbazlardır. Zaten kumarın yasaklanmasının sebebi de emeksiz kazanma hırsı ve beklentisidir. Şans oyunları da tamaha dayalıdır. Son aylarda dijital para mübtelaları tamahkarlardır.
Finansal yatırımcılar tüm yumurtaları aynı sepete koymazlar, farklı sepetlere paylaştırırlar. Aşırı kazanç hırsına kapılıp yumurtaları bir sepete koyanlar tama’larının kurbanı olurlar.
Devlet adamları ya da askerler bazen hırslarına kapılırlar, büyük ümitlerle savaşlara girerler. Sonunda hüsran gelir. Son dönemde Enver Paşa bunun açık örneğidir.

PABUCU DAMA ATILACAKLAR
Bilindiği gibi “pabucu dama atılma” sözü, işini düzgün yapmayan esnaf için kullanılır. Ahilik ahlakı ve geleneğinden kalan bir sözdür bu...
Merkez Bankası Başkanı, yatırım yapmak amacıyla bankalardan düşük oranlarda kredi alıp bunu belirttikleri yerlerde kullanmayanlar ve spekülasyon yapanları açıkça beyan etti. Bununla ilgili iş çevreleri kıllarını fazla kıpırdatmadı. Zira kimin ne yaptığını kendileri daha iyi biliyorlar!
İktisadi krizler doğal afetlere ve insan eliyle meydana gelen savaş, terör gibi olaylara benzer. Bunları meydana getiren olaylar vardır, bunlara yönelik tedbirler alınır. Olay çıktığında da tedbirler alınır. Sonrasında rehabilitasyon üzerinde durulur. Şimdi yaşadığımız enflasyonun artması ve diğer iktisadi sorunların da bazı sebepleri var, bu aşamada alınacak tedbirler önemlidir. Merkez Bankası bu konuda etkili bir kurum olduğundan başkanın tespitinin gereği diğer kurumlar tarafından yerine getirilmelidir.
Yine olağanüstü dönemlerde ve sonrasında mal ve hizmet fiyatlarında aşırı artmalara rastlanır. Bunların önemli bir kısmı piyasa şartlarıyla ilgili olmayıp fırsatçıların fiyat yükseltmeleridir. Mesela bir yumurta satıcısı gelen 0.6 liralık bir zammın nasıl 3-4 liraya bir anda çıkarıldığını kızgınlıkla anlatıyor. Kamu otoritesinin düzenleme ve denetleme yetkisi ve görevi vardır. Herhalde merkez Bankası başkanının şikayetini ilgili kurumlar da duymuştur.
Bakalım, pabuçları dama atılanlar olacak mı?