BÖLGESEL DEĞİL, KÜRESEL…

Akaryakıta gelen zamlar ve dahi bağlantılı olarak birçok üründe yapılacak artışlar hepimizin malumu, ancak bunun sebeplerini iyi okumak ve gözlemlemek, atacağımız adımların yönünü belirleyecektir diye düşünüyorum.
Şöyle ki, tarih boyunca bölge olarak birçok sıkıntılara ev sahipliği yapan ve zaman geçmesine rağmen bu makûs talihi hala devam eden ülkemiz, yaşanan Rusya- Ukrayna savaşından da payını almaya devam ediyor.
Tüm dünyanın yaşadığı pandemi süreci tam bitti derken şimdi de Rusya-Ukrayna çatışması, hem maddi hem manevi büyük yıkımları ve sorunları beraberinde getiriyor.
Dahası en son söyleyeceğimi ilk söylemek daha mantıklı olacak. O da şudur ki, küresel baronlar pandemi ile sosyo-ekonomik büyük darbe alan insanlığı, kendini toparlama fırsatı vermeden yeni bir kaosun içine çekiyor.
Bunun en bariz örneğini kendimizden görebiliriz. Her yeni güne zamla uyanıyoruz, her yeni güne kaosla başlıyoruz. Piyasalar alev alev yanıyor. Enflasyon aldı başını gidiyor. Vatandaş olarak "Yarın nasıl bir adım atarsak sendelemeyiz" in ince hesaplarını yapıyoruz.
Bu konu günlük yaşamın parçası olunca, bunu sadece biz mi yaşıyoruz yoksa diğer ülke vatandaşları da aynı durumu yaşıyor mu diye merak edince, dünyanın birçok ülkesinde yaşayan arkadaşlarımla telefon trafiği gerçekleştirdim.
Hepsinden aldığım yanıt bizden farklı değil, gerek akaryakıt gerek gıda, giyim aklınıza ne geliyorsa hepsinde ciddi bir artış yaşandığı ve alım gücünün düştüğünün altını çiziyorlar. Daha önceleri 2 maaşla hem geçim sağlayan hem de birikim yapan sevgili arkadaşlarım, son 8-10 yılda günü kurtarma çabasında olduklarını sitemli bir şekilde ifade ediyorlar.
Dolar, Euro ve Frank üzerinden aldıkları maaşların aylık gider harcamalarından sonra duman olması ilgi ve gelecek planlarını Türkiye’ye yönlendirmelerine sebep oluyor. Tabi onlardaki sivrisinek vızıltısının bizim ülkemizde davul gürültüsü etkisinde olması nedeniyle, biz durumu daha farklı yaşıyoruz.
Neyse konumuza dönecek olursak, bugün yaşadığımız ve yaşamaya devam edeceğimiz akaryakıt zamlarının ana nedeni şu anda devam eden Ukrayna-Rusya savaşından başka bir şey değildir. Çünkü dünyanın en büyük petrol üreticisi konumunda bulunan Rusya'nın savaşın taraflarından biri olması, dünya genelinde petrol fiyatlarını uçurmaya başladı.
Mesela savaş öncesinde 90 dolar olan brent petrol varil fiyatı şimdilerde 110 doların üzerinde seyrediyor. Yüzde 20'lik artış kaydeden petroldeki fiyat artışı hala devam ediyor. Küresel çapta petrol fiyatları artınca haliyle Türkiye'de de fiyatlar yükseliyor. Petrol ve akaryakıtta neredeyse tamamen dışa bağımlı olan ülkemiz de akaryakıt fiyatları Türkiye'deki gelişmelerden bağımsız olarak durmadan zamlanıyor. Özellikle mazot fiyatlarındaki artış, taşımacılığı doğrudan etkilediğinden pek çok üründe fiyat artışına neden oluyor. Kısaca anlamamız gerekirse dünyada petrolün varil fiyatı yükseldiğinde tüm dünyada akaryakıt zamlanıyor.
Tabi akaryakıt fiyatlarının yükselmesi başta taşımacılık sektörü olmak üzere birçok sektörü doğrudan etkiliyor. Buna bağlı olarak gıda başta olmak üzere pek çok ürün ve hammaddede dolaylı olarak fiyat artışlarına neden oluyor. Yani anlayacağımız şu ki, bu zam olayı bölgesel değil küresel…
Altını çizmek istediğim bir diğer konu da, sıvı yağ paniğidir. Hafta içinde Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Tahir Büyükhelvacıgil abinin Ticaret Bakanlığı İthalat Genel Müdürlüğüne gönderdiği bir yazı oldu. Bu yazıda Rusya ve Ukrayna siparişli 15-16 adet geminin Karadeniz limanlarında bekletildiği ifade edilerek hükümet nezdinde bu konunun çözümü talep edilmişti. Ancak konu öyle bir farklı hal aldı ki, sanki yarın sıvı yağ bitecek gibi lanse edildi. Ee tabi stokçulara da gün doğmuş oldu. 100 liralık ürün oldu 200, zaten oynak bir zeminde bulunun stokçu konusu daha da bir kaygan hal aldı. Market, toptancı raflarında yağlar fahiş fiyatla kapış kapış yok sattı. Bir ürüne aşırı talep olmasının böyle stokçu zihniyetin ekmeğine yağ sürdüğünü unutmamak gerekiyor. Vatandaş olarak bizler de şunu çok iyi yapmamız, piyasayı iyi okumamız ve durumu iyi anlamamız gerekiyor. Aksi durumda birileri yine bizlerin üzerinden servetine servet katmaya devam edecek.
Kalın sağlıcakla…