Buğdayda üst gübrelemenin verim ve kalite artışındaki önemi

Buğday bitkisinde üst gübreleme kalitenin ve verimin arttırılmasında çok önemlidir. Protein oranının artırılması için en önemli faktör azotlu gübrelemedir. Çünkü proteinin yapı taşı azottur. Zamanında yeterli miktarda uygulanmayan azot, protein verim ve kalite düşüklüğüne neden olur. Üst gübreleme bu nedenle çok önemlidir. AZOT (N): Azot suda kolay çözünebilen hareketli bitki besin elementidir. Bitki tarafından alınmadığı zaman Nitrat şeklinde yıkanarak veya amonyak şeklinde gaz halinde kaybolur. Buğday bitkisinin başlangıçta yavaş olan azot alımı, sapa kalkma döneminde artar, başak oluşturma döneminde ise en üst düzeye ulaşır. İlk gelişme dönemlerinde aşırı azot ile gübreleme; vejetatif gelişmeyi teşvik ederek, soğuğa, kurağa, hastalıklara ve yatmaya hassasiyeti arttırarak verimliliği düşürür. Buğday bitkisinin ileri gelişme dönemlerinde ise toprakta yeterli azotun bulunmaması kaliteyi düşürür. Azotun sulu koşullarda, bitkinin azot tüketimine bağlı olarak, parçalar halinde verilmesi verimi ve kaliteyi arttırır. Bu yıl kuraklık ve yağışların durumu dikkate alınarak üst gübreleme bitkinin gelişme durumuna göre yapılmalıdır. Buğday da ilk üst gübreleme kardeşlenme döneminde azotlu gübre yağmur önünde /yağmur üstüne; kar önüne/ kar üstüne serpilerek atılmalıdır. Üst gübrelemede azotlu gübre kardeşlenme öncesi dönemde bitkiler zayıf iken uygulanmaz ilk üst gübrelemede ÜRE kullanılır, AN-33 veya CAN-26 ya da AS-21 kullanılmaz onlar sapa kalkma başlangıcında ikinci üst gübrelemede kullanılmalıdır. Buğdayın gelişme dönemlerine göre AZOT alımını şu şekilde sıralayabiliriz. •Çimlenme – Kardeşlenme dönemlerinde azot alınımı % 13 •Kardeşlenme – Sapa kalkma dönemlerinde azot alınımı % 11 •Sapa kalkma – Başak oluşturma dönemlerinde azot alınımı % 60 •Başak oluşturma – Olgunlaşma dönemlerinde azot alınımı % 16’dır. Başaklanma döneminde buğdaya uygulanan azotlu gübre süt olum döneminde fazla protein oluşumuna ve süt olum dönemi sonrasında da protein birikimine neden olduğundan, yüksek proteinli tane üretimi sağlanmış olmaktadır. Üst gübrelemede önemli olan husus toprak analiz sonuçlarında verilmesi gereken azot miktarının bitkinin ihtiyaç duyduğu dönemde ihtiyacı kadar azotlu gübrenin toprakla buluşturulmasıdır. Üst gübrelemede kuru şartlarda yağışa bağlı olarak bir defada, sulu şartlarda bitkinin azot tüketimine bağlı olarak, parçalar halinde verilmesi verimi ve kaliteyi arttırır. Üreticilerin yağış durumu ve bitkinin gelişme dönemine dikkat ederek toprak analiz sonuçlarına göre üst gübre uygulamasını tavsiye ederim. Bol bereketli bir sezon olması dileğimle.