Evliliğin düşmanı mahşerin 4 atlısı!

İlişkilerini güçlü tutabilen çiftler üç temel alanda iyi iş çıkarıyorlardır: Öncelikle yakınlıklarını ve arkadaşlıklarını sağlam temellerle kuruyor, ilişkilerindeki romantizmi güçlü tutabiliyor ve belki de en önemlisi çatışmalarını iyi yönetebiliyorlardır. Malesef çoğunlukla evliliği sona hazırlayan durum çatışmaların yönetilememesinden kaynaklanan saygının sevginin kaybedilmeye başlıyor olmasıdır. Peki nasıl mümkün çatışmaları yönetmek? Elbette öncelikle ne yapılması gerektiğine değil ne yapılmaması gerektiğine değineceğim: Gottman (2000) ve arkadaşlarının çiftlerle ve yaptığı 30 yılı aşkın incelemenin sonucu şunu göstermiştir; eğer bir ilişkide –çift olsun olmasın- Mahşerin 4 Atlısı varsa ilişki ya bitecektir ya da mutsuz ve kavgalı bir şekilde devam edecektir. Gottman (2000), ilişkileri "mahşere" yani "sona" götürdüğü için bu kavramı kullanmıştır. İşte evlilikte asla olmaması gereken 4 Atlı! 1. Eleştiri: Eleştiri karaktere ve kişiliğe yönelik olumsuz ifadelerdir. Çiftler arasında şikâyetlerin olması kaçınılmazdır; ancak şikâyet ve eleştiri sıklıkla birbirleriyle karıştırılan kavramlardır. Örneğin; “Hep senin istediğin oluyor, ne kadar bencilsin.” ifadesi eleştiriyken; “Sen sürekli kendin hakkında konuştuğunda ve nasıl olduğumu sormadığında kendimi önemsiz hissediyorum, lütfen bu konuda daha dikkatli olur musun?” şikâyettir. Mutlu bir ilişkide olması gereken ise “sen” ifadesiyle eleştiride bulunmak yerine “ben” dilini kullanmak ve duyguları ifade etmektir. 2. Aşağılama: İlişkilerde olmaması gereken en olumsuz davranış biçimlerinden biridir. Eşlerden birinin kendisini diğerinden üstün görmesi ve diğerini küçümsemesi durumudur. Böyle bir ilişki biçiminde çatışma da kaçınılmaz olacaktır. Aşağılama ifadeleri içerisinde tiksinme mesajları da bulundurduğundan dolayı sorunların çözülmesi imkânsız hal alacak ve ilişkinin bitmesine yol açacaktır. Örneğin; “Şu beceriksizliğin öldürecek beni” “Ben sana söylemiştim.” “Bu yaptığın tam bir aptallık.” vb. kişiliğe yönelik suçlamalar aşağılama içerir. Aşağılamanın diğer bir yolu ise partnere sürekli ne yapması gerektiği konusunda ültimatomlar verilmesidir. Bu yönlendirmeler karşıdaki kişinin kendine has fikri olamayacağını ve sürekli yönlendirilmeye muhtaç bir kişiliği olduğu mesajını verir. Mutlu bir ilişkide olması gereken ise aşağılama yerine takdir etme ve farklılıklara saygı duymadır. 3.Sürekli Savunma Halinde Olma: İlişkinin bitmesine neden olan bir diğer davranış biçimi ise çiftlerin karşı tarafı anlamaya çalışmadan sürekli kendini savunmasıdır. Savunmada en belirgin özellik karşı tarafın söylediklerini duymamaktır. Çiftlerden biri diğerini eleştirdiğinde diğeri savunma pozisyonuna girer; ancak savunma bir çeşit karşı tarafı suçlama olduğundan ve “sorun bende değil sende” mesajı içerdiğinden çatışma artarak devam eder. Kısır döngü oluşur. Örneğin, “Benim hatam değil ben hiç bir şey yapmadım.”, “Bunun sorumlusu sensin.” , “Asıl sen bunu daha çok yapıyorsun.” gibi ifadeler savunma ve aynı zamanda da suçluluk içerir. Mutlu bir ilişkide olması gereken ise sadece kendini savunmaya çalışmak değil, çatışma anında sorunun bir kısmını kabul etmek ve sorumluluğu üstlenmektir. 4. Duvar Örme: Diğer üç davranış biçimine göre duvar örme daha tehlikesiz görünse de aslında ilişkiye en çok zarar veren davranışlardan bir tanesidir. Duvar örme, tartışma sırasında çiftlerden birinin fiziksel ve ruhsal anlamda iletişimi kesmesi ve konuşmamasıdır. Bu davranış biçimi temelinde karşı tarafa “sen değersizsin” mesajı verdiğinden dolayı tehlikelidir.Örneğin, küsmek ya da suskun kalmak bir duvar örme davranışıdır. Mutlu bir ilişkide olması gereken ise sakinleştikten sonra sorun hakkında konuşmaktır.