HUBUBAT ZARARLILARI: SÜNE

SÜNE nedir? Sünenin beslendiği bitkiler buğday, arpa, yulaf bunların yabani formları ve buğdaygil türleridir. Süne erginlerinin boyları 1-1.5 cm renkleri toprak, kiremit, siyah ve alacalı olabilir. Erginler, hububat danelerinin sertleşmesi ve sıcakların artmasıyla birlikte kışlak alanlara çekilirler. Kışı yere dökülmüş meşe yaprakları, geven, kirpi otu gibi bitkilerin altında ve birkaç santim toprak derinliğinde geçirirler. Kışlaktaki toprak üstü sıcaklığının 14 C ye ulaşmasıyla uyku halindeki süneler uyanarak kışlaklardan ovaya doğru göçe başlarlar. Bu göç kademelidir ve bu sünelere “Kışlamış ergin” adı verilir. Ovaya gelen bu erginler beslenip çiftleşerek yumurtalarını bitkinin genelde yapraklarına bırakırlar. SÜNE ZARAR ŞEKLİ NASIL ANLAŞILIR? İlkbaharda hububat tarlalarında ergin süne kardeşlenme döneminde olan hububatın saplarını emerek özsuyunu alır böylece emilen saplar zamanla sararıp kurur ve başak bağlamazlar. Bu zarar “KURTBOĞAZI” olarak bilinmektedir. Bitkiler geliştikçe, beslenmesini bitkilerin üst kısımlarında sürdüren SÜNE; başaklar henüz yaprak kılıfı içerisindeyken, çiçek döneminde ve tane bağlarken, yine saplarda beslenerek başakların beyazımsı bir renk almalarına, kurumalarına ve tane bağlamasına engel olurlar. SÜNE’nin bu zararına “AKBAŞAK” denir. Başaklardaki taneler süt olumuna gelmeye başladığı sırada, kışlamış erginlerin sayıları azalır ve bunların bıraktığı yumurtalardan çıkan nimfler hububatın taneleri sokup emmeğe başlarlar. Özellikle 4. ve 5. dönemdeki nimflerin beslenmesi sonucu, taneler çimlenme güçlerini kaybeder ekmeklik ve makarnalık özelliklerini kaybederler. KIMIL NEDİR? KIMIL buğday ve yabani Buğdaygillerde beslenmektedirler. Başta buğday olmak üzere, tüm buğdaygiller konukçularıdır. Kımıl üzerinde yan yana önden arkaya uzanan siyah ve kirli sarı çizgiler bulunur.1 cm uzunluğunda 0,5 cm genişliğindedir. Pis koku salgılarlar. Kışı uyku döneminde meşe, kirpi geven, kirpi otu, çam, ayıkulağı gibi kışlak bitkilerinin altlarında geçirirler. İlkbaharda havaların ısınması ile Nisan sonu Mayıs başında toplu olarak kışlaktan ovaya uçmaya başlarlar. Kımıllar başaklı ve gelişmiş ekinleri seçerler. KIMIL ZARAR ŞEKLİ NASIL ANLAŞILIR? KIMIL hububatı kök boğazı üstünden emerek “KURTBOĞAZI” veya “GÖBEK KURUSU” adı verilen zararı yapar. Bu bitki başak bağlamaz. Hububatın başaklanma döneminde başak sapını emerek bitkinin tane bağlamasına engel olurlar. Bu zarar şekline ise “AKBAŞAK” denir.