“Konya’da Sulama Suyu Yetersizliği ve Türkiye’ye Olası Etkileri”

Konya’nın tarımsal üretim kapasitesi, Türkiye’nin gıda güvenliği ve tarımsal ekonomisi açısından büyük önem taşımaktadır. Ancak su kaynaklarının yetersizliği gibi sorunlar, sürdürülebilir tarım için dikkatle ele alınması gereken konular arasındadır. Konya’da sulu tarım yapılan alan 609.299 hektardır. İlin ideal su gereksinimi 4,1 milyar metreküp olup, mevcut yeraltı ve yerüstü kullanılabilir su miktarı 3,8 milyar metreküptür; bu da suyun yetersiz olduğunu göstermektedir. Konya, Türkiye’nin tarımsal üretiminde önemli bir yere sahip olup, bu durum su tüketimi açısından da belirginleşmektedir. Devlet Su İşleri (DSİ) Genel Müdürlüğü’nün verilerine göre, Konya’da tarımsal sulama amacıyla kullanılan su ihtiyacı, Türkiye genelindeki diğer illere kıyasla oldukça yüksektir. TÜİK verileri Konya’nın Türkiye’nin tarımsal üretiminde hem bitkisel hem de hayvansal üretim alanlarında LİDER konumda olduğunu göstermektedir.
Konya, Türkiye’nin tarımsal üretiminde önde gelen illerinden biridir ve 2023 yılı verilerine göre birçok üründe ülke genelinde birinci sıradadır. Tarım ve Orman Bakanlığı ile Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2023 yılı verilerine göre, Konya’nın tarımsal üretimini tablo olarak ele alırsak; Konya’nın 2023 yılı tarımsal üretim verileri ile Türkiye genelindeki üretim miktarlarının karşılaştırıldığı bu veriler, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Tarım ve Orman Bakanlığı’nın yayımladığı resmi istatistiklere dayanmaktadır. TÜİK’in 2023 yılı verilerine göre Konya ilinin bazı tarımsal ürünlerdeki üretim miktarları ile Türkiye genelindeki üretim miktarlarının karşılaştırıldığı bir tablo sunulmuştur. Bu tablo, Konya’nın Türkiye tarımındaki yerini daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.

2023 Yılı Konya ve Türkiye Tarımsal Üretim Karşılaştırması
Ürün Konya Üretimi (ton) Türkiye Üretimi (ton) Konya’nın Payı (%)
Buğday 2.500.000 22.000.000 %11,4
Arpa 1.500.000 9.200.000 %16,3
Şeker Pancarı 8.157.006 25.250.213 %32,3
Havuç 400.000 700.000 %57,1
Dane Mısır 1.000.000 8.500.000 %11,8
(TÜİK’in 2023 yılı verilerine dayanarak hazırlanmıştır.)
Konya, Türkiye’nin tarımsal üretiminde önemli bir yere sahiptir. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılında Konya’nın tarım, ormancılık ve balıkçılık sektöründeki gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) payı %6,2 olup, bu oranla 81 il arasında ilk sırada yer almıştır.
Buğday Üretimi: 2023/24 sezonunda Türkiye genelinde buğday üretimi 22 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Bu üretimin en yüksek olduğu iller arasında Konya, Şanlıurfa ve Ankara bulunmaktadır .
Havuç Üretimi: Konya, özellikle Kaşınhanı bölgesinde yetiştirilen havuç ile Türkiye’de ilk sırada yer almakta olup, bu ürün ihracatta da tercih edilmektedir.

Organik Tarım ve Tohumculuk: Organik Tarım: Konya’da organik tarıma uygun, kirlenmemiş doğal üretim bölgeleri bulunmakta ve organik ürünlere talep giderek artmaktadır.
Tohum Üretimi: Konya, tohum üretiminde Türkiye’de ilk sıradadır. 6.550 üretici, 650.000 dekar alanda yaklaşık 280.000 ton tohum üretmektedir.

Konya, geniş tarım arazileri ve uygun iklim koşulları sayesinde tahıl üretiminde ön plana çıkmaktadır. TÜİK’in 2023 yılı bitkisel üretim istatistiklerine göre, Türkiye’de tahıl ürünleri üretim miktarı bir önceki yıla göre %9,1 artarak yaklaşık 42,2 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Bu üretimin önemli bir kısmı Konya’da gerçekleştirilmiştir.(TÜİK)

Süt Üretimi: 2023 yılı verilerine göre Konya’da yıllık süt üretimi 1.388.100 ton olarak gerçekleşmiştir .
Hayvan Varlığı: Büyükbaş Hayvan: 928.335 adet Küçükbaş Hayvan: 3.059.048 adet Kanatlı Hayvan: 10.969.170 adet Arı Kovanı: 136.504 adet
Hayvansal üretim açısından da Konya, Türkiye’nin önde gelen illerindendir. (TÜİK’in 2023) yılı hayvansal üretim istatistiklerine göre, Konya’da büyükbaş ve küçükbaş hayvan varlığı yüksek seviyelerde olup, süt ve et üretiminde önemli katkılar sağlamaktadır (.TÜİK)
Sonuç olarak, TÜİK verileri Konya’nın Türkiye’nin tarımsal üretiminde hem bitkisel hem de hayvansal üretim alanlarında LİDER konumda olduğunu göstermektedir.
Konya’nın Tarımsal Su Tüketimi ve Sulama Altyapısı
Sulama Tesisleri ve Alanları: Son 18 yılda Konya’da 66 adet sulama tesisi tamamlanmış ve 796.930 dekar (yaklaşık 79.693 hektar) arazi sulamaya açılmıştır. Bu yatırımlar sayesinde yıllık 650 milyon TL tarımsal gelir artışı sağlanmıştır. Ayrıca, inşaat aşamasında 22 adet, planlama ve proje aşamasında ise 31 adet sulama tesisi bulunmaktadır. ( DSİ)
Modern Sulama Yöntemleri: Tarım ve Orman Bakanlığı, su tasarrufu sağlayan modern sulama yöntemlerinin yaygınlaştırılmasını hedeflemektedir. Bu kapsamda, toplam 1,1 milyon hektar alanda damla ve yağmurlama sulama sistemleri kurulmuştur (DSİ)
Konya, geniş tarım arazileri ve yoğun tarımsal faaliyetleri nedeniyle sulama yatırımlarının ve modern sulama yöntemlerinin yaygınlaştırılmasının, su kaynaklarının etkin ve sürdürülebilir kullanımını tüm paydaşların katkılarıyla gerçekleşecektir.
Konya’da tarımsal üretimin, sulama suyunun yetersizliği nedeniyle kısıtlanması Türkiye genelinde ciddi ekonomik, sosyal ve çevresel sorunlara yol açabilir. Bu olası problemlerin başlıklarından kısaca bahsedersek;
Konya, Türkiye’nin buğday, arpa, şeker pancarı ve havuç gibi temel tarım ürünlerinin üretiminde ilk sıralarda yer alır. Sulama suyunun yetersizliği, üretimin düşmesine yol açar; bu da gıda arzında azalma ve gıda fiyatlarında artış anlamına gelir. Özellikle ekmeklik buğday gibi temel ürünlerin azlığı, tüm ülke genelinde gıda güvenliği risklerini artırır. Konya’daki tarımsal üretimin daralması, hem yerel hem de ulusal ölçekte tarım ekonomisinde daralma yaratır.