GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE KONYA KÜLTÜR – SÜNNET DÜĞÜNLERİ

İslami inanışlara göre sünnet, dinimizin buyrukları gereği yerine getirilmesi istenilen bir mükellefiyettir. Bu mükellefiyet Hz. Peygamberimizin Sünnet-i şeriflerinden birisidir. Sünnet fiili de ismini buradan almaktadır.

Her ülkenin iklim şartları sünnet yaşının tayininde rol oynar. Sıcak ülkeler ile soğuk ülkelerin çocukları farklı yaş gruplarında sünnet ettirilir. Konya'da sünnet yaş sınırı genellikle 10 dur. Bitik denilen hal hariç, çocuklar 6-10 yaşları arasında sünnet ettirilir. Genelde 6 yaş okul başlamasından önce tercih sebebidir. Bitik olan çocuklar 6 aylıkken yada 1 yaşında iken sünnet olurlar.

Bir babanın erkek çocuğunu evlendirmesi nasıl mürüvvetten sayılırsa, sünnet ve sünnet töreni de bir baba için mürüvvet vesilesidir. Sünnet yaşına gelen çocuğun sünnet olmasına karar verildiği takdirde, çocuğun annesi sünnet için ön hazırlılara başlar. Bu durumda asıl görev anneye düşer. Anne kızına çeyiz hazırlar gibi sünnetlik çocuk için gerekli bulunan şeylerin tedarikine başlar. İlk önce sünnetlik çocuğun giyeceği entarisi (şimdi her şey hazır!) le sünnet takkesini kendisi diker, yada çarşıdan alır. Sünnet entarisi, önü açılabilen düz beyaz bir patiskadan,
ketenden, daha sonraları ise naylon kumaşlardan yapılan bir çeşit giysi idi. Başına takılan talle ise üzeri süslü ve önünde Maşallah yazılı sipersiz bir şapkadır. Ayrıca çocuğun sol omuzundan geçirilen üzerine altın vs. takılabilen bir enli kurdela da kıyafeti tamamlardı. Gelecek misafirlere gönderilecek davetiyeler basılır, en az sünnetten 15-20 gün önce dağıtımı yapılırdı. Birde o yıllarda herkeste fotoğraf makinesi olmadığı için aileden zengin birilerinin makinesi varsa fotoğraf çekip bu günün hatırası olarak tab ettirirlerdi.

Sünnetlik çocuk sünnetinden bir önce örneğin pazar günü yapılacaksa cumartesi günü davul zurna eşliğinde bir faytona bindirilerek, kendisine katılan arkadaşları ile beraber şehir içinde gezinti yaparlardı. İlk durak Hz. Mevlana'yı ziyaret olurdu. Eski yıllarda ise bu gezi at ile yapılırmış. Şimdi ise çocuk en az 15-20 gün önce doktor tarafından sünnet edilir, düğün günü misafirlerle beraber olurlar. Sünnet yapılırken de tekbirler getirilirdi.

Konya'da genellikle sünnetler toplu olarak yapılmakta idi. Zengin aileler çocuğun yanında hısım akrabasının ya da fakir bir ailenin çocuğunu da sünnet ettirirdi. Bu Konya geleneğidir. Çocuk sünnet olurken bir kişi tarafından kucaklanıp, kollarından tutulurdu. Bu tutan kimseye KİRVE denirdi. Kirvelik kurumu çok önemli idi. Kirve olan kimse artık ailenin bir ferdi sayılır, hürmet görür ona hediyeler alınırdı. Yine Konya'da sünnet günü bazı aileler nezdinde müzikli eğlenceler yapıldığı gibi, durumu iyi olanlar aynı düğünde olduğu gibi pilav dökerlerdi.

Sünnetlik çocuğu pilava gelenler hediyelerini bu törenlerde verirlerdi. Çocuk evde yatağında yatırken Mevlana şekeri dediğimiz halka şeklide genellikle kırmızı beyaz peynir şekeri kapmacası oynarlar çocuğu eğlendirirlerdi. Sünnetten bir kaç gün sonrada anne tarafından hanım misafirler için evde mevlüt okuttururlardı. Konya'da eskiden sünnetler hekimler yada sağlık memurları yerine sünnetçi ustaları tarafından yapılırdı. Belli yaşta olanların çoğu bu ustalar tarafından yapılmıştır.
Bu ustalar hapishanenin arkasındaki Doğanlar mahallesi sakinleri arasından çıkardı. İşinin ehli olan bu sünnet ustaları hafta içinde İstanbul caddesinde mesken tuttukları bir yerde müşteri bekler ve anlaştıkları kimselerin adreslerine istenilen vakitte giderlerdi. Çantalarında bulunan bıçkı tozunu da sünnet mahaline kanama olmaması için dökerlerdi. Sünnet yapılacak bıçak ve aletleri çantalarında olur, sünnet öncesi gaz ocağında bunları dezenfekte amaçlı kaynatırlardı. Sünnetçiler sünnetten bir kaç gün sonra da kanama olmaması için sünnet çocuğunu ziyaret ederlerdi.

Bildiği kadarı ile burada hatırımda isimleri kalan bir kaç sünnetçi ustalarını anmadan geçemeyeceğim. Sünnetçi ustalarının en eskisi Kamber ağa isminde kara kuru zayıf bir kişi idi. Daha sonra yerini benim de sünnetimi yapan Mehmet ve İzzet isminde iki usta almıştır. Erkekliğe ilk adım olan bu sünnet merasimi artık Konya'mızda ve ülkemizde çok şatafatlı, maalesef çok da israflı yapılmaktadır. Sünnet için tutulan salonlar, yemek, kuru yemiş yaş pastalar gerçekten israf olmaktadır. Şimdi çoğunuzun ah o eski sünnet merasimleri dediğinizi duyar gibiyim. SAYGILAR.