İnşatların durma sebebi sadece çimento mu?

Bildiğiniz üzere geçtiğimiz hafta müteahhitler şantiyelerini 15 günlüğüne durdurma kararı alarak uygulamaya geçti. Bu karar ve uygulaması İnşaat Mühendisleri Konfederasyonu (İMKON) ve kendisine bağlı 40 derneğin katılımı ile Türkiye genelinde eş zamanlı olarak başladı. Boykotun ana nedeni inşaat malzemelerinin başında gelen çimentodaki hızlı fiyat artışı olarak gösterildi.
Haliyle Konya Müteahhitler Birliği (KOMÜT)nin de bu eyleme katılmasıyla Konya’daki inşaatlar da "paydos" demiş oldu. Aydın Konakları Şantiyesinde başlatılan durdurma uygulamasında kameralar karşısına geçen KOMÜT Başkanı Adem Bulut, 2018 yılından bu yana artan enflasyondan inşaat sektörünün de büyük ölçüde etkilendiğini belirterek, bu durumu fırsata dönüştürmek isteyen tedarikçilerin fiyatları sürekli arttırdığını ifade etti. Yerinde ve doğru bir tespit tabii ki. Adem Bulut açıklamasının devamında ise, inşaat malzemelerindeki bu artışın kamu yararını göz ardı etmek olduğunu, dar gelirli ailelerin ev sahibi olmasının giderek zorlaştığının da altını çizdi. Buraya kadar bir sorun yok ancak ben bu noktaya itiraz etmeden geçemeyeceğim, çünkü aksi halde dar gelirli ailelere haksızlık olur.
Şahsen son 7-8 yıla baktığımda zaten dar gelirli ailelerin ev sahibi olamadığını düşünüyorum. TOKİ eğer belirli bir proje üretip dar gelirli aileler için kampanya düzenlerse o şekilde bir şans ve avantaj oluşuyordu, onun dışında dar gelirli vatandaşların gidip de normal bir projeden ev alması mümkün değil zaten. Gerek fiyat bakımından gerek ödeme planı bakımından hayal gibi bir durum söz konusu. Onun için bu artışların dar gelirli vatandaşların ev almalarını zorlaştırmaktan çok, firmaların kar marjlarını iyiden iyiye düşmesine sebep olduğunu, haliyle rekabet gücünü azalttığını düşünüyorum.
Asıl şimdi altını çizmek istediğim bölüm Konya Çimento Hazır Beton Direktörü Ali Umur Bey'in ASKON toplantısında ayaküstü yaptığımız sohbetteki ifadeleri olacak.
Geçtiğimiz hafta ASKON Konya Şubesinin değerlendirme toplantısı sonrası Konya Çimento Hazır Beton Direktörü ve aynı zamanda ASKON Konya Başkan Yardımcısı ve Yüksek İstişare Kurulu Başkanı olan Ali Umur Bey ile ayaküstü bu eylemi kısaca değerlendirmiş olduk.
Ali Bey, eylemin odağında çimentonun olduğunu ancak maliyet artışlarının tek sorumlusunun çimento sektörü olmadığına dikkat çekti. Diğer kalemlerin de ciddi bir etki oluşturduğunu belirterek, “İnşaat denilince gözümün önüne kaba yapısı geliyor. Haliyle bu yapıyı da demir ve çimento oluşturuyor. Yapının kabası tamamlanınca içi kimsenin gözüne gelmiyor. Bence bu kalemlerde en az çimento kadar maliyetleri etkiliyor” şeklinde ifade ederek konunu çözümü için malzemelerin topyekûn değerlendirilmesi gerektiği düşüncesini paylaştı.
Ali Bey'in bu yaklaşımının genel olarak düşünüldüğünde yerinde ve doğru olduğunu görüyorum. Elbette fahiş artışların önüne geçilmeli, buna çimento da dahil demir de; ve iç dekorda kullanılan kapısından bataryasına kadar her kalemde dahil olmalı.
Mesela daha geçtiğimiz hafta açıklanan endekslere baktığımızda inşaat maliyet endeksi, temmuz ayında yıllık bazda yüzde 44,76 artışla rekor tazelemiş. Endeks, haziran ayında da yıllık yüzde 42,9 yükselişle 2 yılın en yüksek seviyesini görmüştü.
TÜİK'in açıkladığı verilere göre; inşaat maliyet endeksi, 2021 yılı temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 2,56, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 44,76 arttı. Bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 3,13, işçilik endeksi yüzde 1,06 yükseldi. Ayrıca bir önceki yılın aynı ayına göre malzeme endeksi yüzde 56,41, işçilik endeksi yüzde 21,01 artış kaydetti.
Bina inşaatı maliyet endeksi, bir önceki aya göre yüzde 2,63, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 45,15 yükselirken, bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 3,29, işçilik endeksi yüzde 1,00 arttı. Bir önceki yılın aynı ayına göre ise malzeme endeksi yüzde 57,25, işçilik endeksi yüzde 21,18 yükseliş kaydetti.
Bina dışı yapıların maliyeti yüzde 44 arttı.
Bina dışı yapılar için inşaat maliyet endeksi de bir önceki aya göre yüzde 2,28, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 43,39 yükselirken, bir önceki aya göre malzeme endeksi yüzde 2,63, işçilik endeksi yüzde 1,29 artmış. Bir önceki yılın aynı ayına ise göre malzeme endeksi yüzde 53,67, işçilik endeksi yüzde 20,37 artış kaydetti.
Durum böyle olunca inşaat maliyetlerinin zirveden inmeye hiç niyetinin olmadığını anlıyoruz. Ne diyeyim, Allah ev yapana da ev alana da yardım etsin.
Kalın sağlıcakla…