KÜNYESİ YIRTILAN KİTAP

Elimde bir kitap var; Merhum Osman Nuri Ergin’in Muhtasar Mecelle-i Umûr-ı Belediye’si. Kitabın kapağında İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. yazıyor. Kitabı açıyorsunuz, hemen ilk sayfa “İçindekiler”, sonra “Takdim”, sonra “Giriş” sonra da kitabın asıl konusuna geçiliyor. Kitabın transkripsiyon olduğu belli, zira kitabın Osmanlıca 1339-1341 tarihli baskısının fotoğrafı mevcut. Ama bu kitapta künyenin olduğu sayfa ve diğer eklerin kesildiği açıkça görülüyor. Üstelik bu haliyle İBB Kültür A.Ş.’nin talep edilen kitapları böyle künyesiz piyasaya verdiği anlaşılıyor.
Hepimizin ev veya iş adresleri olduğu gibi kitapların da bibliyografik künyeleri olur. Tüm kitaplarda, kapaktan sonra iç kapakta kitabın yazarının adı soyadı ve/veya çevireni yazılır. Arka sayfada ise kitabın künyesi yer alır. Burada; kitabı yayınlayan yayınevi, kurum vs.; kitabın adı, kitabın yazarı, varsa hazırlayan, editör, sonra tasarım yapan, yayınevi, basım yeri, yılı, kaçıncı baskı olduğu, sayfanın sonuna doğru telif hakkı gibi hatırlatmalar yer alır.
Bazı kitaplarda basım yeri, yılı ve kaçıncı baskı olduğu yazılmadığında bunlar genellikle “tarihsiz, belirsiz” diye belirtilir.
Atıf verilirken, genellikle şu sıra yer alır: yazarın adı, soyadı, kitabın ismi, basıldığı yıl, sayfası. Bu, makaleler için dergi adı, derginin sayısı, cildi vs. Farklı atıf türleri var.
Bu sebeple kitapların künyesinin tam olması önemlidir.
Basılan kitapların ayrıca ISBN’leri olur. ISBN (International Standart Book Number), uluslar arası standart kitap numarası demektir. Bunu Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü verir.
Ayrıca bandrol adlı bir etiket yapıştırılır. Bandrol, fikir ve sanat eserlerinin izinsiz çoğaltılmalarının ve taklit edilmelerinin önlenmesi amacıyla; fikir ve sanat eserlerinin çoğaltılmış nüshaları ile süreli olmayan yayınların üzerine yapıştırılan, sökülmesi halinde parçalanan ve yapıştırıldığı malzemenin özelliğini kaybettiren nitelikte güvenlik şeridi içeren holografik özellikli bir güvenlik etiketi veya dijital olarak üretilen güvenlik etiketidir.
Basılan her kitabın belirli sayıda cumhuriyet savcılığına, milli kütüphaneye gönderilmesi gerekir.
Kurumların bastıkları kitaplarda takdim yazıları da olur. Kurumların faaliyet raporlarında genellikle fotoğraflar da konulur. Ancak bilimsel kitaplarda ve raporlarda fotoğraf ancak “Armağan” türü yayınlarda olur.
Pekala, İstanbul Belediyesi Kültür A.Ş’ne. ait kitapta neden künye yok? Kitabın baskısında künyenin olduğu bilinmektedir. Ancak mahalli idarelerin son seçimlerinden sonra, yeni yönetim tarafından yayınlardan kitapların künyelerinin yırtıldığı basına yansımıştı. Demek ki, yerel demokrasi (!) eski yönetim tarafından yapılan yayınlardan künyelerini yırtmayı gerektiriyor. Şükür ki, kitapları geri dönüşüme göndermiyorlar da diyebilirsiniz.
Böylece Osman Nuri Beyin aslı Osmanlıca olan bu kitabının ne zaman yeniden basıldığını, nerede basıldığını, transkripsiyonunu kimin yaptığını bilmiyoruz. Daha doğrusu, bu kitaplar basılırken kitabın künyesi muhakkak vardı. Ama şimdi İBB Kültür A.Ş. bu kitapları piyasaya verirken şimdilerde künye kısmını kesmektedir. Herhalde bu sayfada eski başkanın veya eski yayın dairesi başkanının mesajları ve isimleri vardır.
Bu kitabın yazarı Osman Nuri Ergin 46 yıl İstanbul Belediyesine ve Valiliğine hizmetini vermiş, ilk defa belediye arşivini kurmuş, kitaplarını bağışlayarak kitaplık kurulmasına öncülük etmiş, ciltlerle belediyecilik ve eğitim ve kültür alanlarında eserler bırakmıştır. Kitabının siyaset (!) uğruna başına gelenleri görseydi ne derdi? Ayrıca künyesi koparılan bu kitaplara atıf neye göre vereceksiniz?
Künye, kitabın adresidir. İnsan adresini kaybettiğinde ne olursa, kitabın künyesi olmadığında o olur.