Nasıl Olacak Böyle?

Değerli Okurlar; Pandeminin yarattığı olumsuz etkilerden bir nebze olsun uzaklaştığımız ve normalleşme yolunda önemli adımlar atılan bir yaz döneminin daha sonuna geldik. Fakat önümüzdeki kış dönemi oldukça sancılı geçeceğe benziyor. Sebebi ise dolar karşısında Türk Lirasının sürekli değer kaybetmesi ve üst üste yapılan zamlar olarak görünüyor. Sonuç olarak maalesef Türkiye gelire oranla büyük bir pahalılık yaşıyor.
Ücretlere yapılan zamlar yüzde 17 seviyesinde kalırken (asgari ücret %21,5), özellikle dar gelirlinin ağırlıklı gideri olan gıda fiyatları yüzde 30 artış gösterdi. Tabii ki burada bir nokta daha var: Ücret zam oranları gerçek ama fiyat artışları (enflasyon) ne kadar gerçek?
Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’nın belirlediği faiz-enflasyon teorisine göre, faiz bir maliyettir ve yüksek faiz yüksek maliyet oluşturmaktadır. Faizler düşerse maliyetler de düşecektir ve vatandaş ucuzluk yaşayacaktır. Ama bu düşüncenin bir kötü tarafı da var. Faizler yetersiz kaldığında tasarruf aracı olarak döviz daha cazip olabiliyor. Yatırımcılar da dövizi tercih edebiliyor. Nitekim şu anda tasarrufların yarıdan fazlası döviz varlıklarından oluşmaktadır. Ülke olarak zaten yabancı sermaye bağımlılığımız yüksek. Bunun yanında bir de TL’nin değersiz kılınması bir başka sorunu karşımıza çıkartıyor. Artan kur maliyeti.
Bugüne kadar yapılan zamlarda hiç faiz zammı duydunuz mu? Ama çok sık olarak kurlarda yaşanan yükseliş nedeniyle yapılan zamlarla karşılaştık. Şimdi konuya tersten bakalım: Acaba Merkez Bankası faiz indirdi diye hangi fiyat düşüşleri yaşanacak? Hangi firmalar ürünlerinde faiz maliyeti azaldı diye indirime gidecek? Sizce bu sorunun cevabını bilen var mı? Ya da bu konuda bugüne kadar yaşanmış bir örnek var mı? Maalesef yok. Peki bugün durum nedir? Gelirler reel olarak azalmıştır. Yapılan ücret zamları ne hissedilen enflasyona karşı ne de resmi enflasyona karşı insanları korumamıştır. Ücret artışları düşük kalırken, ürün zamları maalesef hem yerelde hem de küreselde büyük bir artış içerisindedir.
Hayatımız pahalı ama giderek daha da pahalılaşmaktadır.
Aslında yerel zamlarında önemli kısmı kur artışından etkilendiği için ucuzluğun tek çözüm adresi de kur artışının frenlenmesinde yatmaktadır. Oysa Merkez Bankası Başkanı fiyat artışlarını geçici gördüğünü ilan etti. Bunun yanında kur artışının da Merkez Bankası faiz politikasından kaynaklı olmadığını söyledi. Bu konuşmayı yaparken de dolar 8,85’lerden 9,00 lira sınırına dayanıyordu. Evet, kurlar artıyor.1 dolar için artık 9 liradan fazla para ödemek durumundayız. Bu maliyet ithal ettiğimiz her üründe karşımıza çıkıyor. Ama hafife aldığımız ve görmek istemediğimiz bir tarafı daha var: Yurtiçinde satılan ama dış pazarı olan ürünlerde de bu fırsat maliyeti karşımızda. Yabancılara döviz bazında aynı olmasına rağmen TL bazında daha yüksek fiyata satış imkanı varken, neden içeride ucuzluk gelsin ki?
Öyle görünüyor ki faiz ucuzluğu hayal olmaktan öteye geçemeyecek; ama kur zamları hiç beklemeden evimizin içine çoktan girdi bile. Hayırlı olsun...
Saygılarımla…