PAYDAŞ KAPİTALİZMİ

Kapitalizmin kısa tarihini inceleyenler genel olarak üç evreden söz ederler. Yaklaşık üç yüz yıldır kendini iyiden iyiye hissettiren bu sistem sınai kapitalizm, ticari kapitalizm ve finans kapitalizmi evrelerinden geçmiş ve nihayet meydana getirdiği korkunç bölüşüm problemi nedeniyle büyük bir çıkmaza girmiştir. Yaklaşık olarak yirmi yıldır dünyada yaşanan ekonomik ve toplumsal krizlerin asıl nedeni, finans kapitalizminin bizatihi kendisidir. Finansal operasyonlar yaparak üreten güçlerin, neredeyse bütün artı değerini sömüren bir sistemin zaten sürdürülebilir olması mümkün değildir. Bu nedenle kendine reset atma ihtiyacı hissetmektedir. Pandemi süreci ister yapay olarak kurgulanmış olsun isterse doğal yollardan meydana gelmiş olsun küresel sistem değişikliği için bir fırsat olarak görülmekte ve kullanılmaktadır. İki kavram düşünülen gelecek için ipucu mahiyetindedir. Great reset ve paydaş kapitalizmi. Büyük sıfırlama ve yeni bir kapitalist model. Sömürücü kapitalistlerin büyük sıfırlama talepleri manidar değil mi? Sömürdüğünüz Dünya’nın mazlumlarının hakları ne olacak ? Sıfırlayalım ve yeniden başlayalım, öyle mi? En masum talebi mazlumların, sizin servetlerinizden başlamak üzere her şeyi sıfırlayalım olmalıdır. Great reset ve paydaş kapitalizmi, yeni tezgâhın adıdır. Geçen hafta Kriz var/işte gerçek kriz başlıklı yazıda neredeyse bütün ülkeleri ve halkları perişan eden pandemi sürecine rağmen Koç grubunun 2020 ilk on ayında net karını yüzde doksan dört oranında artırdığı konusunu ele almış ve işte gerçek kriz budur demiştim. 12 Kasım'da andığımız grup 12. Sürdürülebilirlik Raporu'nu yayınladı. Seçilen başlık ilginçtir. "Geleceğe Birlikte.." Bu satırlar ilgili haberden... Koç Holding’in 12’nci Sürdürülebilirlik Raporu’nda yer alan değerlendirmesinde tüm dünyada geçtiğimiz yıllarda artan sosyal eşitsizlikler ve iklim krizine dikkat çeken Yönetim Kurulu Başkanı Ömer M. Koç, koronavirüs salgının iş dünyasının mücadele ettiği sorunlara birlikte ve çok yönlü çözümler geliştirmenin önemini ortaya çıkardığını vurguladı. M. Koç, sözlerini şöyle sürdürdü: “Koç Topluluğu olarak ülkemizin ekonomik gelişimine sağladığımız katkının ve milyonlarca insanın yaşamını iyileştirme konusundaki kritik rolümüzün farkındayız. Bu nedenle faaliyetlerimizi sürdürdüğümüz pek çok farklı ülkede ve sektörde sağladığımız istihdam, sunduğumuz ürün ve hizmetler ve kurumsal vatandaşlık bilinciyle, tüm paydaşlarımız için ortak değer yaratmaya devam edeceğiz.” Kurumsal vatandaşlık bilinciyle, tüm paydaşlarımız için ortak değer yaratmaya devam edeceğiz. Cümlesinin altını özellikle çizmek istiyorum. Bu kurulmak istenen yeni sistemin ipuçlarını veriyor. "Paydaş kapitalizmi" Bu yazıda sistemin ne getirip ne götüreceği hakkında görüş bildirmeyeceğim. Bunun için çok erken. Üzerinde durduğum konu, pandemi sonrası kurulmak istenen yeni sistemin ipuçlarına dikkat çekmektir. Birkaç söz de kendimize. Yıllardır ilmi, irfanı, idraki, aklı bir kenara bırakıp sloganlar atarak adeta lafla peynir gemisi yüzdürmeye çalıştık. Elbette böyle bir şey, eşyanın tabiatına aykırı idi ve zaten hali pür melalimiz ortada. Şimdi en yetkili ağızdan faiz sebeptir, sonuç değil diyoruz. El-hak doğrudur. Lakin onların kurduğu sistem ve uyguladıkları model bir bütündür. Alternatif bir sistem ve model önermediğiniz sürece sadece acı çekmek ve hayıflanmak nasibiniz olacaktır.