TURİSTİK DOĞU EKSPRESİ GEZİ NOTLARI-5

Nisan 2024’ten itibaren Ankara –Diyarbakır seferleri de yapılacaktır. Dolayısıyla yeni bir güzergah açılmıştır.
Turdaki insanlar birkaç günden beri birbirleriyle kaynaştıkları için kompartımanları süsleme yarışına başladılar. Hatta bazıları hazırlıklı gelmişler, valizlerinde süslemeler getirmişlerdi. Her ne kadar gezinin yorgunluğu üzerinizde olsa da tren yolculuğunda zaman geçirmek için trenin lokantasında bir araya geldiler.
Sabah ezanı okunurken tren Erzincan istasyonuna gelmiştik. 1992 yılındaki depremden altı ay sonra bir buçuk yılımız buradan geçtiği için buraya karşı ayrı bir sevgimiz vardı. Ama tren burada fazla kalmadı. Yemeği trenin lokantasında yemek mümkün olduğu gibi hazırlığınız varsa kompartımanda veya arkadaş gruplarıyla beraber yapabilme imkanınız var. İliç istasyonunda duruldu. Yolcular minibüslerle Eğin (Kemaliye) götürüldü. Burası mimarisi yanında coğrafyası ve tarihi ile de ilginç bir yerdir. Karanlık kanyon dünyanın sayılı yerlerinden birisidir. Fırat’ın kollarından olan Karasu’nun kenarında tünellerden geçerek şehre geliyorsunuz. Kemaliye UNESCO geçici listesine alınmıştır. Taş ve ahşap kullanımının en güzel örnekleri buradadır. Dağ yamaçlarına yerleşmiş binalar birbirlerine saygılıdır, zira birbirlerinin rüzgar ve güneşlerine engel olmamaktadır.
Mani Yolu Kemaliye’nin tarihidir, sosyolojisidir; Çünkü Kemaliye halkı gurbete çalışmaya gitmiştir. Bunun için sözlerinde hep sıla hasreti ve özlem vardır. Burada en çok ela gözlü yar teması işlenmiştir. İlginç maniler vardır, bunlardan birisi: Ağam oturmuş aslan postuna/ Selam verip gelip geçen dostuna/ Aptal benden başka kadın örmemiş/ Her gün destan yazar benim üstüme.
Ahmet Kutsi Tecer “o köy bizim köyümüzdür” dediği yer burası… Bakımlı binaların birçoğunun kapalı olduğu görülüyor. Muhtemelen sahipleri varlıklı ve büyük şehirlerde oturuyorlar, buraya yazları geliyorlar. Kemaliye’de dut ve meyve kurusu olmak üzere pek çok yöresel ürün bulabilirsiniz.
Tren Divriği’ye doğru hareket etti ve vadilerden, dağ yamaçlarından geçerek istasyona geldi. Yine minibüslerle şehir merkezine gidilerek önce Nuri Demirağ’ın doğduğu ve 18 yaşına kadar yaşadığı Mühürzade Konağına (1841 tarihli yapımı) gidildi. Çevrede başka konaklar da var. Anlaşılan bu yerleşim yeri girişimci insanların yerdir.
Cumhuriyet’in ilk yıllarında demiryolu yatırımlarında büyük işler yapan Demirağ, ülkemizin sanayileşmesi için çaba harcamış ama bürokrasinin ve tek parti döneminin zihniyeti girişimlerin hep önünü kesmiş. Eğer Demirağ’ın projeleri uygulansaydı herhalde ülkemiz gelişmiş sanayi ülkeleri arasında yerine almış olacak, Doğu bölgesi talihini değiştirecekti… Demirağ, Divriği’den tren geçmesi için de kendi bütçesinden harcama yaparak Sivas’la Erzurum hattı üzerinde 131 irili ufaklı tünel yapmış. Sadece bölge ile ilgili değil İstanbul’a boğaz köprüsü, büyük baraj projeleri, uçak fabrikası gibi pek çok çalışmaya imza atmıştır. Şehir içinde ruhani bir hava hakimdir. Selçuklu şehridir. Ulu cami restorasyonda olduğu için kapalıdır. Şehri yukarıdan seyretmeniz için terasa çıkmanız gerekir.
Divriği çarşısında Hüma sokağı restore edilmiş, damak tadı lezzetler mevcut mesela güzel bir pilavcısı mevcut. Pilav dükkanının işletmeci bayan benim eski bir belediye başkanı olduğumu öğrenince Divriği’de çalışma yapılması için istirhamda bulundu. Kanaatimizce bütüncül bir planlama ile Kemaliye gibi düzenleme yapılabilir.