YEMEN’DE İÇ SAVAŞTA KADIN SORUNLARI VE MOKHA STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ YAYINLARI

Yemen Türkiye’nin ve milletimizin en iyi bildiği ülkelerden birisidir. Yemen türküsü bile bunu ispat etmeye yeter.
Mokha Stratejik Araştırmalar Merkezi (Mokha for Strategic Studies) Yemenlilerin İstanbul’da kurdukları bir sivil toplum kuruluşudur.
Mokha bazı yayınlar yapmıştır. Bunlardan birisi, Dr. Abdülhamid Ahmed Mürşid’in Zeydi-Zeydi Mücadelesi (en-Niza’ ve’s-sıra’ ez-Zeydi-ez-Zeydi) adını taşıyan kitapçıktır. Buradaki siyasi konu Hazreti Ali’ye müntesip Yahya b. Hüseyn’in Yemen’de h.286 yılında kurduğu Zeydi devletine uzanmaktadır. Bu devletin esasları; imamet dinin esaslarından birisidir; imamet Hasan ve Hüseyin’in neslinin hakkıdır; İmama itaat edilir ve iyiliği emir kötülükten sakındırma diğer esaslardır. Yazar bu özelliklerden dolayı burada tarihte çok isyana rastlandığını belirtir. Uzun yıllar Osmanlı hakimiyetinde kalan (1538-1918) Yemen bazı dönemlerdeki isyanlarla birlikte genel olarak istikrar yaşamıştır. Halen de iç savaşta Zeydi-Zeydi mücadelesine zemin olmaktadır.
Diğer bir yayın: Curuflar Üzerinde Kadınlar (Nisa fevka’r-ramâd)– Yemen’de Kadın ve Savaş Konusunda Bir İnceleme- Dr. Nebile Said kaleme almış. Devletin 2014 yılında gücünü kaybedip 2015 yılında iç savaşın başlamasından sonra 27 milyon nüfuslu Yemen’de ciddi problemler yaşanmaktadır. Bu savaştan en fazla etkilenen kesim kadınlar ve çocuklardır. Araştırmacı savaş döneminde faal olan 70 kadın ile yaptığı derinlemesine mülakat sonuçlarına yer vermektedir. Savaş ortamında milyonlarca kadın ve çocuk açlık, hastalık ve fakirlikle boğuşmaktadır. Zira 2014 yılında kişi başı gelir 1,191 dolar iken iç savaşla bu rakam 2020 yılında 362 dolara düşmüştür. Yemen’de ailelerine bakmak zorunda kalan kadınların oranı, tüm ülkedeki kadınların yüzde onundan fazlasına ulaşmıştır. Bu ülkede halkın ve kadınların büyük bir kısmı temel ihtiyaçlarını dahi karşılamakta büyük zorluk çekmektedir. Hatta ülkenin her tarafından temel insani ihtiyaçların en fazla ihmal edildiği ülke haline gelmiştir. Sağlık hizmetleri çökmüştür, çocukların önemli bir kısmı açlıkla karşı karşıyadır. Anne ve çocuk ölümlerinde dünyanın ilk sıralarındadır. Mesela süt emziren ve hamile kadınların % 71’i’den temel gıda eksiklikleri görülmektedir.
Aynı şekilde eğitim ve istihdamdaki büyük problemler yaşanmaktadır. Hatta yazar, Yemenle ilgili raporlarda dünyada, son yıllarda kadınların en fazla sıkıntılı olan dünya ülkesinin burası olduğunu belirtmektedir. Araştırmacı, çalışmasında kadınlarla yaptığı mülakatın sonucunda gerçek olayları da yazarak katlanılan sıkıntıları hikaye etmektedir. (Hatta bunların belgesel yapılması çalışmanın amacını anlatmaya ciddi katkı sağlayacağından, bu hikayelerin sosyal medya veya film sektöründe anlatmakta, belgesellerde yer vermekte büyük fayda olacaktır.)
Merkez Yemen adalarında komşu ülkelerin varlığını da belirten çalışmalar yapmıştır. Ayrıca bölgedeki petrol kaynakları ile Çin-Yemen ilişkileri üzerinde çalışmaları vardır. Yayınlarının Arapça olması Türkiye’deki kamuoyuna hitabı zorlaştırmaktadır. Halbuki bu yayınların Türkçe olması bu ülke ve halkı hakkında daha fazla bilgi sahibi olmamızı sağlayacaktır. Ayrıca Türkiye’deki Arapça öğretimi daha ziyade klasik dini kitapları anlamaya yönelik olduğundan çağdaş Arapça çalışmaları ayrı bir alanı oluşturmaktadır.
İslam coğrafyasının en kanlı ve vahşi iç savaşlarından birisini yaşayan Yemen’de başta çocuk ve kadınlar olmak üzere tüm halkın içine düştüğü sefaletten kurtulmasının tek yolu, herhalde bu savaşın durdurulması ve istikrarın sağlanmasından geçer. Bu da “dünya beşten büyüktür” düşüncesinde gerçekleşebilir.