Konya
°C
Yeni Meram

Konya çiftçi takvimi

Konya çiftçi takvimi- Yaşar BARIŞIK- Yeni Meram Gazetesi

A+
A-
17.05.2022 01:03
16.05.2022 14:53
0
2003
ABONE OL

Saygıdeğer Gazetemiz Okurları; Geçtiğimiz günlerde yaşadığımız mübarek Ramazana ayı ve sonunda gelen bayram dolayısı ile bir süre yazılarıma ara vermiştim. Sizlerden gelen telefonlar ile inşallah tekrar bir şeyler paylaşmaya başlayacağım. İlgi ve alakanıza gönülden teşekkürü bu vesile ile borç bilirim. Bu günkü yazımda sizlere Konya’da ÇİFTÇİ TAKVİMİ hakkında bilgi vermeye çalışacağım. Eski yıllarda malum Meteoroloji Kurumu olmadığından çiftçiler tecrübeleri ile hava raporunu belirlerdi.


Hava tahminleri günümüzde olduğu gibi teknik donatılmış meteorolojik verilere göre yapılmıyordu. Çiftçiler ve köylüler kendi deneyimleri ile hava olaylarını tahmin edebiliyorlardı. Bu deneyimleri sayesinde hava olaylarını özellikle kış aylarında uygulama alanına koyarak soğukların ve yağmurların hangi günlerde başlayacağını ve biteceğini biliyorlardı.
Çiftçilere göre kış aylarını “Kasım ayları “ denilen ve 8 Kasım tarihinde başlayıp 6 Mayıs tarihinde bitecek olan bir zaman dilimini göz önüne alıyorlar, bunu da iki kısma ayırarak ERBAİN denilen kasımın 45. günü olan 22 Aralıkta başlayıp 40 gün süren zemheri ile Kasımın 85. günü olan 31 Aralıkta başlayan 50 günlük hamsin ve Hamsinin içinde de deneylerle belirlenmiş bazı belirtili tarihler hava tahminlerine ışık tutuyordu. Örnek; Cemreler , mart dokuzu, mart otuzu, nisanın başı, 5 Nisan, 6 Mayıs Hızır İlyas ( Hıdırellez) gibi.. Zaten eski Konya’da Hıdırellez gelmeyince sobalar kaldırılmazdı.


Çiftçi takviminin en tehlikeli ayı hamsini içine alan mart ayıdır. Mart ayı kararsız bir aydır. Bir bakarsınız günlük güneşlik geçer, bir bakarsınız kar boran olur, yani Mart kapıdan baktırır kazma kürek yaktırır misali.. Bakınız bunun için eskiler mart ayı ve hamsine kendilerine zarar verdiği için şu ilençlerde bulunmuşlardır. “ Hamsin sen benden kemsin, ocak başında aş bakırların donsun” Diğer bir ilenç daha ilginçtir. Bir köylünün yüz tane toklusu varmış. Bu toklulardan doksan dokuz tanesi hamsinin soğuklarında telef olmuş. Köylü acısından “ Hamsin bir toklum kaldı, onu da al için sinsin “ demiş. Yine eskiler Konya’da yetişen alıç meyvesi o yıl çok ise Kış ayının çok uzun ve sert geçeceğine inanırdı. Kışa hazırlıklarını bu alıç durumuna göre yaparlardı.
Köylülerimiz çiftçi takvimi ile ilgili çok güzel atasözleri de söylemişlerdir. Bu sözlerin hepsi birer pırlanta değerinde idi. “ Ağustosta beli kaynayanın zemheride kazanı kaynar” , çok yağar çürür az yapar kurur, çiftçiyi havanın bulutu güldürür. “ Zemheride yağmur, marta kar yağacağına yılan yağsa daha iyidir“ derlerdi. Kasım yüz, gerisi düz, diye bir atasözü vardır ki; Kasımın yüzüncü gününden sonra havaların ısınacağına delalet ederdi. Kar yağmayınca karın doymaz, Kırk gün yağmur elli gün çamur, sat samanları kazan paraları….Kışın kış gerek, yazın yaz gerek. Buna benzer bir atasözü de şöyledir. “Nisan yağmuru altın araba, gümüş tekerlek. “Yağmur yağarsa ineği sat öküz al yağmazsa tarladakinden ,yağmaz ise ambardakinden kazanılır. Mart ayı için de söylenmiş başka ata sözleri de vardır. Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır. Mart martladı, tavuk yumurtladı gibi.
Çiftçi ve köylülerin tecrübelerinin sonunda söyledikleri atasözleri de çoktur. Birkaç örnek verirsek; “ Zemherinin kışından kork, nisanın beşinden, sarı öküzü ayırır eşinden. Bu atasözü zemheri ve beş nisan çok soğuk geçerse bazı öküzler ölebilir, sarı öküz de eşsiz kalır anlamına gelirdi. Gök ağlayınca yer gürler. Mart yağarsa mayıs öğünür, Mart yılın kıtlığını doğrultur, yıl martın kıtlığını doğrultmaz. Martta tezek kuruya, nisanda seller yürüye. Bunun gibi Konya’mızın tarihe mal olmuş değerlerini siz değerli okurlarıma bilgi vermek hatırlatmak için kaleme aldım. SAYGILARIMLA.

HABER YORUMLARI
  1. Henüz yorum yapılmamış.
    İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.