BELEDİYE BORÇLARI NASIL OKUNMALI?-2

Belediyelerin Merkezi idareden başka işçi ve memuruna borçları olabilir. Müteahhitlere yaptıkları yatırımlar veya hizmetlerden dolayı borçlar olabilir veya önceki yönetimden borç devralabilirler.

 Merkezi idareye olan borçların aksatılması aslında merkezi idarenin denetiminin şu veya bu şekilde zayıf kalmasından kaynaklanmaktadır. Yoksa mevzuatta kesin hükümler vardır: mesela emlak vergisi ile beraber alınan %10 kültür varlıkları payı doğrudan ilgili hesaba yatırılması gerekir, yatırılmadığı zaman belediye başkanı ve hesap işleri müdürü şahsen ve faizi ile beraber sorumludur. Ancak bu hüküm işletilmemektedir bunun gibi merkezi idarenin alacaklarında başta siyasi kayırmalar olmak üzere merkezi yönetimin takibin etmemesinden dolayı alacakları tahsil edilememektedir. Bu, Türkiye'deki idari (ve mali) vesayetin yetersiz olmasından kaynaklanmaktadır. Bu nedenle siyasi parti ayrımı yapılmaksızın tüm belediyelerin yasal görevlerini yerine getirmeleri gerekir. Kısacası biz, ekibimiz,  Selçuklu Belediyesi olarak 10 yıl sarfında borç yapmadık esnafa, müteahhitlik hizmetleri sağlayan müteahhitlere paraları zamanında verildi. Dolayısıyla satın alınan malların ve hizmetlerin bedelleri de düşük olduğu için Selçuklu halkı bundan istifade etti, çünkü borçlu belediye iseniz esnaf bunu bilir size 100 liralık malı 500 liraya teklif eder. Eğer nakit paranız varsa pazarlık yaparsınız malı olması gereken değerden alırsınız yani kazanırsınız bir örneği Selçuklu Spor Salonu açılışı yapan Sayın Recep Tayyip Erdoğan'la gelen dönemin bayındırlık bakanı bana bu salonu kaç liraya yaptığımızı sordu, ben o günkü fiyatı anlattım. Kendisinin bana ifade ettiği husus bakanlık olsa biz bunun iki katından aşağı yaptıramayız, oldu. O halde vatandaşa nitelikli hizmet ve kamu kaynaklarını korumak için belediyelerin mali yönetimlerinin düzgün olması şeffaf olması ve denk bütçe uygulamalarına geçmeleri, bunun da Merkezi idare tarafından Sayıştay başta olmak üzere denetlenmesi gerekir. Çünkü tüm dünyada tüm devirlerde adil ve güçlü idareler hesap vermekten kaçmazlar, yetkililer de hesap sorarlar, Demokraside seçimle de hesap sormanın bir yoludur.

 Belediyelerin borçsuz olmasını savunan birisi olarak bazı tepkiler almadık değil, hatta bunların başında bazı ticaret ve iş erbabı geliyor. Nitekim kendilerini şirket hesaplarının çok düzgün olduğunu bildiğimiz bazı işadamları belediyelerin borçlu olmasından istiyorlardı, öyle ya “borç yiğidin kamçısı” ama nasıl borç? Şartları nelerdir? Bu fazla söylenmiyor, bilinmiyor. Fazla harcama demek çok hizmet anlamına gelmiyor.

Unutmayalım Osmanlı'yı yıkan Kırım Harbi (1854) ile başlayan dış borçlar iç borçlar ve hesapsız harcamalardı. Cumhuriyet bu borçların önemli bir kısmını üzerine aldı ve tam 100 sene sonra 1954'te bitirilebildi. Bununla ilgili olarak bak:  Kim Kime Borçlu? (Elli Soruda Dış Borçlar)· Yazar: Damien Millet , Eric Toussaint · Tercüme: Adem Esen, Cedit Neşriyat, 2004.

Devletin, bakanlıkların harcamaları gibi belediyelerin harcamaları gelirleri de muhakkak ki daha şeffaf olmalı, siyasi tarafgirlik ortadan kaldırılabilmesi için belki Sayıştay benzeri tarafsız kurumlar daha aktif hale getirilerek milletin kaynakları korunmalıdır. Maalesef siyasi bağnazlıklar, tarafgirlikler bizi bir türlü bırakmıyor. Kamu kurumları, belediyeler büyük savurganlıklar yapıyor, siyasi tarafgirlikler, hesapsızlıklar artıyor ve sonuçları da inanılmaz oluyor… Muhakkak ki hiçbir seçmen oyunu seçtiklerinin haksızlık yapması için, israf için vermiyor, ama siyasi bağnazlıklar gözleri kör, kulakları sağır ediyor, kalpleri karartıyor.

 Devletin malı deniz yemeyen domuz’ türü düşüncelere, hiçbir sorumluluk almadan kamu kaynaklarına dadananlar geçit verilmemeli…

 Herkes ödememeye alışınca ödeyenler  aptal ve enayi  görülüyor. Toplum ve vicdanlı insanlar en yakınları da olsa bu tür olumsuzlukları eliyle, diliyle ve gönlüyle düzeltmeli…