KALKINMA YOLU PROJESİ VE BÖLGE HALKLARI İLE İLGİLİ FRANSA PARLAMENTOSU KARARI-1

Geçtiğimiz ay, Cumhurbaşkanı R. Tayyip Erdoğan on üç yıl sonra Irak ziyaretini gerçekleşti. Bununla ilgili olarak Londra’da Arapça yayınlanan Majalla dergisi son sayısında bu ziyareti yorumladı. Aşağıda bu yorumlarla ilgili cümleler yer almaktadır.

“Bu ziyaret Irak Şii başbakanı Muhammed Sudani talebiyle olmuştur. Cumhurbaşkanı Kürdistan İşçi Partisi (PKK) terör teşkilatı olarak vurgulamıştır. Türkiye’nin Irak ile karşılıklı saygıya dayanan iyi komşuluk ilişkileri ve ortak çıkarlar üzerinde durulmuştur. Bu ziyarette Türkiye, Irak, Katar ve BAE arasında önemli bir proje olan “kalkınma yolu” (tariku’t-tenmiye) altyapı bakanlarınca dörtlü mutabakat metni imzalanmıştır. Böylece iki ülke arasındaki ticaret hacminin artırılması beklenmektedir.

Irak ile Türkiye arasında “Irak Cumhuriyeti Hükümeti ile Türkiye Cumhuriyeti Arasında Stratejik Çerçeve Anlaşması” başlığı altında 26 mutabakat zaptı ve enerji, tarım, su, sağlık, eğitim ve güvenlik alanlarında anlaşmalar imzalanmıştır.

Bu anlaşma Irak Başbakanı el-Sudani tarafından "güvenlik, enerji ve ekonomi için sürdürülebilir bir stratejik yol haritası" olarak tanımlandı. Türkiye Cumhurbaşkanı da onunla aynı fikirdeydi ve Başbakan ile "Ortak İşbirliğine İlişkin Stratejik Çerçeve Anlaşması"nın imzalanmasını "bizim için güçlü bir yol haritası oluşturmak" olarak nitelendirdi.

İki ülke arasında ticaret hacmi  geçen yıl yaklaşık 20 milyar dolardı. Bu hedefe ulaşmak için ziyarette, iki ülke arasındaki ticaret hacmini artırmaya yönelik yapay engellerin aşılmasına yönelik çalışabilecek "Kalkınma Yolu Projesi"nin hayati önemi ele alındı.

Irak, terör karşılığında su konusunu gündeme getirdi. Sınır aşan suların adil ve eşitlikçi bir şekilde tahsis edilmesini amaçlayan bir vizyonun benimsenmesi. Dicle ve Fırat havzalarında su yönetiminin iyileştirilmesine yönelik ortak projeler yoluyla işbirliğidir.

Türkiye Cumhurbaşkanı'nın Bağdat ve Irak Kürdistan bölgesine yaptığı ziyarette Türkiye sınırındaki zorluklar tartışılmadı ancak öncelik "kalkınma yoluna" verildi ve ticaret alışverişinin genişletilmesi konuşuldu.

Bu nedenle şu ana kadar Sayın el-Sudani hükümetinin Irak'ta “PKK-Kürdistan İşçi Partisi”nin varlığı sorunuyla yüzleşmeye yönelik net bir vizyonu yok; bu, Irak ile Türkiye arasındaki stratejik çerçeve anlaşmasının uygulanmasına yönelik ilerlemenin yumuşak tarafı olabilir. Türkler PKK'yı "terör örgütü" olarak tanımlamakta ısrar ederken, Irak onu "yasaklı örgüt" olarak tanımlamakla sınırlamak istiyor. PKK'nın Irak'taki faaliyetlerinin sınırlandırılması sorunu, artık sadece Türkiye-Irak ilişkileriyle sınırlı kalmayıp, özellikle uygulama konusundaki anlaşmazlıktan sonra Irak içindeki taraflar arasında da bir anlaşmazlığa dönüştüğü için daha karmaşık bir hal aldı. Kürdistan İşçi Partisi de dahil olmak üzere tüm silahlı grupların Sincar bölgesinin tamamından uzaklaştırılmasını öngören “Sincar Anlaşması”nın yürürlüğe girmesiyle güvenlik dosyası federal polise ve Irak ordusuna devredildi.”

KELDANİLER ve FRANSIZ PARLAMENTOSU KARARI

Fransız Parlamentosu-Millet Meclisi (Assemblee Nationale) 29 Nisan 2024 tarihli kararında 1915 yılında Keldani-Asuri soykırım yapıldığı kararını aldı. Kararda Ermeni soykırımı iddiasındakiler tekrar edilerek Osmanlı döneminde 500 binden fazla olan Kedani-Asuri nüfusa 1895-1896 yıllarında katliam yapıldığı, 1915-1918 arasında katliam, tehcir ve zorla Müslümanlaştırma olduğu iddiası daha da ileri giderek “Kitlesel ve sistematik infazlar, topraklarının ve mülklerinin ellerinden alınması ve kültürel varlıklarının sistematik olarak yok edilmesi göz önünde bulundurulduğunda, 250.000'den fazla Asuri-Keldani'nin, yani o zamanki nüfusun yarısından fazlasının bir arada ve birlikte imha edilmesinin, Asur kimliğini yadsımayı ve Osmanlı topraklarından silinmesini amaçladığını” iftirasına varmıştır. Yine kararda şu ifadeler yer almaktadır. “Tarih boyunca işlenen soykırımların tanınmasının, gelecekte benzer suçların tekrarlanmasını önlemeyi mümkün kılması gerektiğini göz önünde bulundurarak; Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Hıristiyan azınlıkların ve Asuri-Keldani-Süryani nüfusun maruz kaldığı zulüm ve acıların tanınmasının, geçmişte olduğu gibi bugün de unutmaya karşı mücadeleye, sorumlulukların ve meşru tazminatların tesis edilmesine ve bu trajedilerin tekrarlanmasına karşı mücadeleye katkıda bulunduğunu göz önünde bulundurarak; Hatırlama ve insan onuruna saygı çalışmalarının önemini göz önünde bulundurarak; 1. Hükümeti, 1915-1918 yılları arasında Osmanlı makamları tarafından 250,000'den fazla Keldani-Asurinin toplu imhası, sürgünü ve kültürel mirasının bastırılmasını soykırım olarak resmen tanımaya davet eder; 2. Hükümeti, Osmanlı makamları tarafından 1915-1918 yılları arasında Çaldıran Asurilerine karşı işlenen soykırımı kınamaya çağırır; 2. Hükümeti, Osmanlı makamları tarafından 1915-1918 yılları arasında Keldani Süryanilere karşı işlenen soykırımı kınamaya çağırır; 3. Hükümeti, tarihçilerin bu döneme ilişkin gerçekleri tespit etme ve belgeleme amaçlı araştırmalarını sürdürebilmeleri amacıyla, Osmanlı döneminin sonunda, 1915-1918 yılları arasında işlenen katliamlara ilişkin arşivlere uluslararası alanda serbest erişimi teşvik etmeye çağırır; 4. Hükümeti, tarihin bu döneminde meydana gelen olaylar ve bunların sonucunda yaşanan acılar konusunda farkındalık yaratmak amacıyla, özellikle eğitim ve kültür alanında Tarihin bu döneminde meydana gelen olaylar ve bunların yol açtığı acılar konusunda farkındalık yaratmak amacıyla özellikle eğitim ve kültür alanlarında anma çalışmalarını teşvik eder.”