TÜRKİYE GENÇLİK ARAŞTIRMASI-2021: EKONOMİK SONUÇLARI İLE İLGİLİ KISA DEĞERLENDİRME

Türkiye Gençlik Araştırması, Türkiye’deki 18-25 yaş grubundaki gençlerin demografik, sosyo-ekonomik, sosyo-politik durumları ile bazı değerler ve konulara verdikleri cevap, bakış açıları, yorumları, değerlendirmeleri ile geleceğe yönelik beklentileri tespit etmek üzere 1 Ocak 2021-15 Ocak 2022 tarihleri arasında yapılmıştır. Kondrad-Adenauer-Stiftung Derneği Türkiye temsilciliğinin desteklediği projenin koordinatör ve yürütücüsü Prof. Dr. Ali Çağlar’dır. Tüm Türkiye’yi kapsayan çalışmanın gençlikle ilgili en kapsamlı araştırma olduğu ifade edilmektedir. (Kondrad-Adenauer-Stiftung, Ankara 2021, 399 sayfa)
Araştırmanın hedef kitlesi 18-25 yaş aralığı yani, Z kuşağıdır. Katılımcıların büyük bir kısmı (%92,5) kentlerde yaşamaktadır. Lise ve üzeri eğitim görenlerin oranı % 93,1; büyük bir çoğunluğun (%66,9) düzenli bir geliri ve işi yok, dolayısıyla ailesi tarafından desteklenmektedir. Büyük bir kısmı (%58,4) ailesiyle birlikte oturmaktadır.
Katılımcıların önem verdikleri değerlerde dikkati çeken hususlar şöyledir: Aile benim için çok önemlidir % 96,6; Dürüst olmak çok önemlidir % 95,7; Hayvan hakları önemlidir % 93,2; Eğitimli olmak önemlidir % 91,8; Çevrenin korunması önemlidir % 90,6; Türk bayrağı önemlidir % 89,7; Türkiye Cumhuriyeti önemlidir % 87,4; Atatürk önemlidir % 83,3; Dinim önemlidir % 72,7; Türk olmak önemlidir % 71,6; Müslümanlık önemlidir % 70,5; Arkadaşların önemlidir % 82,9; Akrabalarım önemlidir % 42,7; Komşularım önemlidir % 24,9.
Araştırmada gençlerin güven duydukları ve duymadıkları kişi ve kurumlar da sorulmuştur. En fazla güven duyulan kişiler bilim insanları % 70,3, en az güven duyulan gruplar içinde politikacılara güven % 3,7 iken gazetecilere ve televizyonculara güven duyulmamaktadır.
Siyasal eğilimler, sosyal konular yanında Suriyeli göçmenlerle ilgili sonuçlar da dikkate değerdir.
Z kuşağı, kuşaklar arası geçiş dönemini belirlemek için kullanılır. Z kuşağı teknoloji imkanlarını bulan ve küreselleşme içinde yetişen kuşaktır. Bu kuşak bilgiye oldukça kolay ulaşmakta ve iletişim araçlarını etkili kullandığından bunlara internet gençliği de denilebilir. Katılımcıların % 98,2’si sosyal medya kullanmaktadır. Sosyal medyada uzun süre geçirme oranı ortalama 1-6 saat günlük ile % 78,6’dir. Ülke ve dünya gündemi cep telefonu ve internetten takip edilme oranı % 801,’dir. Bu kuşak hakim dünya kültürleriyle yakın ilişki kurabildiğinden yozlaşmaya kolay maruz kalabilmektedir, aynı zamanda içinde yetiştiği kültürle de karşı karşıya gelebilmektedir. Tercihleri ve değerleri de bazen yadırganmaktadır. Yönetim tercihleri ve beklentileri de farklıdır: büyük çoğunluğu yönetim biçimi olarak demokrasiyi tercih etmektedir. Bu kuşakta işsizlik önemli bir sorun olarak kabul edilmektedir. Esnek çalışma modeli istenilmektedir. Pragmatik bir anlayışa sahiptir.
Büyük şehirlerde ne eğitim ne de çalışma hayatında olmayan genç işsizlik pek çok konuda önemli bir sorun olarak çözüm beklemektedir.
Araştırmada Türkiye’nin sosyo-ekonomik yapısına ilişkin gençliğin düşünceleri şöyledir:
Türkiye’de sorunlar yaşandığını söyleyenler % 99,1,
Türkiye ve dünya gündemini takip edenler % 95,1,
Türkiye’de gelir dağılımını eşit olmadığını belirtenler % 82,9,
Ülkede işsizliğin fazla olduğunu söyleyenler % 87,3,
Türkiye’nin gelecekte en çok hangi alanda sorun yaşanacağı konusuna, öncelikli problem olarak ekonomik sorunları görenler % 74,5
Ülkenin geleceğini iyi görmeyenler % 62,8’dir. Tamamen umutsuz olanlar % 35,2, iyi görmediği halde umutlu olduğunu söyleyenler % 27,6,
İmkanı olsa başka (öncelikle Almanya, İngiltere ve Fransa, İskandinav ülkeleri, ABD ve Kanada’ya) ülkeye gitmek isteyenlerin oranı % 72,9, imkanı olsa da başka bir ülkeye gitmeyip her durumda ülkede yaşamak isteyenlerin oranı % 27,1’dir.
İşsizlik sebepleri arasında % 40,5’lik bir kesim “adam kayırmacılık ve torpil”i ilk sırada belirtmektedirler. Buna karşılık yatırımların yeterli olmaması ikinci derecede yer almaktadır.
Araştırmaya katılanlar yakın gelecekte Türkiye’yi bekleyen sorunlar var diyenler (%98.3): bunlar içinde öncelikler ekonomik çöküntü, enflasyon artışı, hayat pahalılığı % 74.5; terör, sayiş ve güvenlik sorunu % 7.5; Türkiye’de çok sayıda göçmenin (özelikle Suriyeli) olması % 6,3; savaş (iç-dış) ihtimalinin olması 5,7; uluslararası güç odaklarının Türkiye üzerindeki hesapları ve müdahaleleri % 4.8; diğer % 1.1.
Bu araştırmada kamuda işe alımlarda ehliyete ve liyakata göre davranılmadığını söyleyenlerin oranı % 64,5’dir. Kısmen ehliyet ve liyakate göre davranıldığını söyleyenler ise % 26,5’dır. İşe alınmada ehliyete ve liyakate uygun davranılmadığını düşünme nedeni olarak en fazla her yerde torpil ve kayırmacılık % 55,6; herkes kendi akrabalarını işe yerleştiriyor % 20,3 ve politik tercihlere göre insanlar işe yerleştiriliyor % 24,1’dir.
Geleceğin teslim edileceği gençlerin değerleri ve tespitleri önemlidir, buna uygun olarak çözümler üretmek de yetişkinlerin görevidir.
Yukarıda kısaca ekonomik beklentilerle ilgili konular yer aldı, diğer konular araştırmadan okunabilir.